Sainte-Marie-aux-Mines 2023

Net als Idar-Oberstein heeft de naam Sainte-Marie-aux-Mines bij ons bijna mythische proporties gekregen. Elk jaar is er eind juni een grote edelstenen- en mineralenbeurs van meerdere dagen. Je moet er geweest zijn, is ons verteld. Het is ons gelukt om de afgelopen editie te bezoeken. Drie dagen, waarvan twee dagen voelde als keihard werken en een dag als heerlijk funshoppen.

Aanloop

Het besluit om naar de beroemde beurs in St Marie te gaan valt ergens in maart dit jaar. Relatief laat, wat volgens zeggen betekent dat je nergens meer onderdak kan krijgen. Dat valt mee, want we vinden iets in een dorp op 7 kilometer afstand. Theoretisch is dat zelfs met de fiets te overbruggen. We gaan er onze vakantie aan vastplakken, en zo reserveren we voor twee weken. De Elzas heeft veel te bieden aan cultuur, natuur en tarte flambée (flammkuchen).

Een week voor de beurs start, komen we aan. Het dorp Sainte-Marie-aux-Mines is al volop bezig met de opbouw van de stands in de diverse straten, parken, en enkele gebouwen. Er zijn allerlei omleidingen voor het verkeer. Ik vind het heel bijzonder dat blijkbaar iedereen in het dorp de overlast accepteert. Later hoor ik dat sinds een jaar of tien de organisatie vanuit het dorp is en er 700 vrijwilligers helpen. Het leeft in het dorp. En het dorp leeft op in deze weken. Want net als in veel kleinere dorpen in de Elzas/Frankrijk loopt het leeg. Jongeren vertrekken naar elders, winkels sluiten omdat het niet meer rendabel is.

We denken dat St Marie vroeger een gezellig dorp is geweest. Tijdens ons verkennende rondje door het dorp komt het nu echter erg leeg, grauw en grijs over.

Meteorietenbeurs

In het weekend voordat de edelstenen- en mineralenbeurs echt van start gaat, is er in Ensisheim jaarlijks een kleinere beurs speciaal voor alles wat met meteorieten te maken heeft. Ensisheim is een uurtje rijden vanaf St Marie. De meteorietenbeurs wordt dit jaar gehouden in een sporthal. De vaste locatie, een museum, is ‘under construction’. Het is geen hele grote beurs, maar wel een gezellige. Voor een klant ben ik op zoek naar een paar stukjes ruwe moldaviet. Dit is de allerbeste plek om dat te vinden. Moldaviet is een glas dat ontstaan is bij de inslag van een meteoriet miljoenen jaren geleden. De vindplaats is in Tsjechië, bij de rivier de Moldau. Op de beurs is het Moldavite Museum (te Besednice) vertegenwoordigt door de directeur en bij hem vind ik prachtige stukjes. Nu staat ook dit museum op onze vakantiedoelenlijst…

Behalve moldaviet, kopen we Libisch glas, dat ook door een meteorietinslag gevormd is. Dit wordt gevonden in de woestijn in het zuidwesten van Egypte met de grens naar Libië. Al verder speurend ontdekken we nog veel meer meteorietproducten. In onze verzameling zit nu een stukje meteoriet, een plakje pallasiet en een plakje ijzernikkel meteoriet.

Dé beurs

De beurs in St Marie opent officieel op woensdag. Officieus wordt er al een paar dagen onderling gehandeld, heb ik begrepen. Wij hebben kaarten vanaf de donderdag. Officieel zijn woensdag, donderdag en vrijdag gereserveerd voor bedrijven, KvK-houders zeg maar. Officieus weet ik zeker dat ook particulieren al binnenkomen.

We hebben ons van tevoren georiënteerd op parkeergelegenheden en dergelijke. P4 is voor ons het best bereikbaar en vanaf daar gaat er een shuttlebus volgens de boekjes. We gaan vroeg op pad, komen bij P4 en worden weer weggestuurd, staan lang in de file naar P1 die ‘tweemaal rechts en u bent er’ zou zijn en hebben uiteindelijk bijna drie uur nodig om van ons appartement naar de beurs te komen. Eerlijk gezegd waren we er even helemaal klaar mee en dachten ‘dit eens en nooit meer!’

Zoals zo vaak: zeg nooit nooit. Eenmaal struinend tussen de kramen, na een lekkere bak koffie, speurend naar de edel- en kleurstenen op onze wensenlijst, zakt de boosheid over de slechte organisatie van het parkeren en de informatie. Het is een indrukwekkend grote verzameling van handelaren in edelstenen en mineralen. De kramen staan letterlijk in de straten van St Marie en ook in de straten tussen het edelstenendeel en het mineralendeel is het gezellig en is er van alles te zien.

We zijn uren zoet op donderdag en vrijdag. Verkennen, zoeken, praatje maken, onderhandelen, kopen en heel veel slenteren. Het is drukkend warm, maar de voorspelde donderbuien blijven weg. Op zaterdag gaan we toch nog een keer. Het weekend is de beurs voor iedereen toegankelijk. Het kan er dan onprettig druk zijn. Het valt ons mee. We hebben aangename uren van funshoppen, want nu hoeft niks meer. Zo sluiten we onze eerste ervaring met deze megabeurs positief af. Zeer waarschijnlijk gaan we nog weer eens.

Tellure

Wanneer we weer komen, kunnen we ons beperken tot de beurs. De voornaamste bezienswaardigheden van de Elzas hebben we gezien. Van een geweldig treinenmuseum in Mullhouse tot een stoffig maar super leuk zaagmuseumpje in Sainte-Croix-aux-Mines. Waar een op zeer respectabele leeftijd zijnde Fransman ons een rondleiding geeft. En waar we heel verrassend een stoommachine uit 1880 (of daaromtrent) tegenkomen in de kelder.

Als goudsmid die veel met zilver werkt, kan ik natuurlijk de zilvermijn niet overslaan. Daarvoor gaan we naar Parc Tellure, dat gebouwd is op een zilvermijn uit de 16e eeuw, de Saint-Jean Engelsbourg mijn. De mijn is goed toegankelijk onder begeleiding van een gids. Voor de jeugd zijn er allerlei klimmogelijkheden die een bezoek aan de mijn spannender maken. Wij houden het bij de rondleiding door soms hele smalle gangetjes, uitgehakt door de mijners van vroeger. Het moet een hard leven zijn geweest., zoveel is me wel duidelijk. Voor die tijd goed betaald werk, maar oud werd je er niet.

Zilver wordt niet in zuivere vorm gedolven. Het zit bij deze mijn ‘verstopt’ in galaniet, dat is een looderts. Galaniet bevat tot 1% zilver. Er is dus heel wat hakken voor nodig om een bruikbare hoeveelheid zilver uit de erts te kunnen winnen.

Na twee weken zit onze tijd in de Elzas erop. Sainte-Marie-aux-Mines heeft een gezicht gekregen. We kunnen voortaan meepraten met onze vrienden van de edelstenenvereniging. Voor nu zeg ik:

Au revoir!